W praktyce zdarza się, że firmy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedają towary za tzw. symboliczną złotówkę. W takich przypadkach mogą pojawić się wątpliwości, czy taka sprzedaż towaru jest dopuszczalna, ewentualnie jak powinna być określana podstawa opodatkowania i czy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup towarów sprzedawanych następnie po promocyjnej cenie.
Przepisy ustawy o VAT nie ograniczają podatnika w swobodzie ustalania ceny. Możliwa jest zatem sprzedaż po cenie niższej niż rzeczywista wartość danego towaru. Niedopuszczalne jest jednak stosowanie znacznych rabatów w zakresie, w jakim ma ono służyć tzw. obejściu przepisów prawa i uniknięciu opodatkowania danej czynności.
W konsekwencji każdy zastosowany upust czy rabat powinien być uzasadniony ekonomicznie i prowadzić w końcowym efekcie do osiągnięcia celu, jaki został wytyczony dla działalności gospodarczej, tj. zarobku.
Ponadto należy mieć na uwadze, że w sytuacji, gdy między kontrahentami istnieją powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o VAT, organ podatkowy może określić wysokość obrotu na podstawie wartości rynkowej towarów, ale tylko w sytuacji, gdyby powiązania te miały wpływ na ustalenie ceny.
Na podstawie przepisów ustawy o VAT podstawą opodatkowania co do zasady jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę dostarczanych towarów lub usług świadczonych przez podatnika.
Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży, czy otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
Ogólne zasady ustalania podstawy opodatkowania stosuje się również w przypadku sprzedaży towarów po cenie promocyjnej, czyli np. za symboliczną złotówkę, pod warunkiem, że pomiędzy kontrahentami nie zachodzą żadne z powiązań ani sytuacji, o których mowa w art. 32 ustawy o VAT oraz o ile ustalenie ceny za sprzedawane towary nie służy obejściu przepisów prawa i uniknięciu opodatkowania.
Również w odniesieniu do odliczania VAT od zakupu towaru sprzedanego następnie po cenie promocyjnej należy stosować ogólne zasady przewidziane w ustawie o VAT.
Zatem warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Związek ten może być bezpośredni lub pośredni.
Dodać należy, że aby zrealizować takie prawo podatnik musi przestrzegać ustawowych regulacji w zakresie terminu dokonania odliczenia. Jak wynika z art. 86 ust. 10 i 10b ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje - co do zasady - w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Przy czym odliczenia można dokonać nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę lub dokument celny.
Zgodnie natomiast z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w tym terminie, to może odliczyć VAT naliczony w deklaracji podatkowej za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych - jeżeli rozlicza VAT miesięcznie, bądź dwóch następnych okresów rozliczeniowych - jeżeli rozlicza VAT kwartalnie.
