Z dniem 1 stycznia 2023 r. weszły w życie przepisy ustawy o VAT umożliwiające uzyskanie statusu podatnika VAT i wspólne rozliczanie się przez kilka podmiotów w ramach tzw. grupy VAT.
Grupowe rozliczanie VAT, czyli system, w ramach którego różne osoby mogą być uważane za jednego podatnika, stanowi pojęcie określone w dyrektywie, zgodnie z którym każde państwo członkowskie może uznać za jednego podatnika osoby mające siedzibę na terytorium tego samego państwa członkowskiego, które będąc niezależnymi pod względem prawnym, są ściśle powiązane pod względem finansowym, ekonomicznym i organizacyjnym.
Skutkiem wprowadzenia systemu grupowego rozliczania VAT, przewidzianego w dyrektywie unijnej jest umożliwienie traktowania kilku podmiotów jako jednego podatnika.
W celu rejestracji grupy VAT jako podatnika, przedstawiciel grupy VAT, składa zgłoszenie rejestracyjne grupy VAT na formularzu VAT-R do właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego, dołączając do niego umowę o utworzeniu grupy VAT. Przed rozpoczęciem dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych grupa VAT powinna zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności. Naczelnik zarejestruje grupę jako podatnika VAT UE, nadając jej odrębny numer dla transakcji wewnątrzunijnych.
Z chwilą rejestracji grupy podmioty wchodzące w jej skład tracą odrębny status podatnika VAT, gdyż następuje wykreślenie podmiotu z rejestru jako podatnika VAT oraz automatycznie również wykreślenie z rejestru jako podatnika VAT UE. W przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych grupa VAT, a nie podmioty ją tworzące, będzie mogła uzyskać numer VAT-UE. Należy wyjaśnić, że w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych, tj. WDT oraz WNT stroną danej transakcji na terytorium Polski nie będą poszczególne podmioty wchodzące w jej skład, lecz grupa VAT jako podatnik VAT.
W przypadku więc dokonania WNT lub WDT grupa VAT powinna posługiwać się swoim numerem VAT-UE.
Należy również podkreślić, że grupa VAT, która uczestniczy w transakcjach wewnątrzwspólnotowych, powinna gromadzić wymaganą prawem dokumentację dla zastosowania stawki 0% z tytułu WDT. Przy czym dokumenty mogą zostać wystawione na poszczególne podmioty tworzące grupę VAT, ponieważ nadal te podmioty zachowują odrębność cywilnoprawną względem swoich kontrahentów, np. w zakresie zawierania umowy spedycji czy umowy ubezpieczenia towaru. Z punktu widzenia VAT umowy takie będą traktowane jako dotyczące grupy VAT i będą traktowane, jak dowody uprawniające do zastosowania stawki 0% przez grupę VAT. Również grupa VAT będzie zobowiązana do cyklicznego składania informacji podsumowującej o dokonanych transakcjach wewnątrzwspólnotowych.
