Podatnik wykonujący czynności opodatkowane i zwolnione z VAT (tzw. sprzedaż mieszaną) odlicza VAT od zakupu towarów/usług proporcjonalnie (w oparciu o tzw. wstępny wskaźnik proporcji) - jeżeli nie jest w stanie jednoznacznie przyporządkować zakupu niektórych towarów lub usług do konkretnego rodzaju czynności.
Podatnik odliczający VAT od dokonanych zakupów na podstawie wstępnego wskaźnika proporcji, po zakończeniu roku może być zobowiązany do dokonania rocznej korekty odliczenia VAT w oparciu o rzeczywisty wskaźnik ustalony na podstawie obrotu uzyskanego w danym roku podatkowym.
Jeżeli bowiem wstępny wskaźnik proporcji różni się od wskaźnika rzeczywistego, wówczas podatnik, co do zasady, powinien dokonać rocznej korekty VAT in plus lub in minus. Obowiązek ten wynika z art. 91 ust. 1 ustawy o VAT.
Korekty rocznej po zakończeniu danego roku muszą również dokonać podatnicy, którzy wykonywali czynności opodatkowane i nieopodatkowane i podatek naliczony odliczali przy zastosowaniu tzw. prewspółczynnika. Obowiązek dokonania stosownej korekty rocznej z wykorzystaniem realnych danych za rok korygowany dotyczy również grup VAT.
Sposób dokonania rocznej korekty VAT uzależniony jest od tego, jakiego rodzaju zakupów korekta dotyczy oraz wartości dokonanych zakupów. Zatem korekta VAT dokonywana jest:
W odniesieniu do towarów niezaliczonych do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, wykorzystywanych w działalności gospodarczej, a także zaliczonych do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15.000 zł korekta dokonywana jest jednorazowo.
Natomiast w odniesieniu do środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej przekraczającej 15.000 zł, korekty dokonuje się w okresie wieloletnim. Wynoszą odpowiednio 5 lat - w przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, innych niż nieruchomości i prawa wieczystego użytkowania gruntów i 10 lat - w przypadku nieruchomości.
Co ważne korekty dokonywane są począwszy od roku, w którym środki trwałe zostaną oddane do używania. W przypadku korekty wieloletniej, korekcie za każdy rok podlega odpowiednio 1/10 lub 1/5 kwoty VAT.
Na podstawie art. 91 ust. 3 ustawy o VAT roczną korektę VAT wykazuje się w deklaracji podatkowej, składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonywana jest korekta, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.
Podatnicy rozliczający VAT miesięcznie zobowiązani do korekty rocznej VAT za 2023 r. dokonują jej zatem w terminie do 26 lutego 2024 r., natomiast rozliczający VAT kwartalnie – do 25 kwietnia 2024 r.
Do niedawna podatnik był zobligowany do dokonywania korekty rocznej nawet, jeżeli różnica między proporcją wstępną a ostateczną była bardzo niewielka. Zgodnie z wprowadzonymi do ustawy o VAT zmianami objętymi pakietem SLIM VAT 3 podatnik może nie dokonywać korekty rocznej, jeżeli różnica między proporcją wstępną a proporcją ustaloną dla zakończonego roku podatkowego nie przekracza dwóch punktów procentowych. Poza tym, jeżeli proporcja ustalona dla zakończonego roku podatkowego jest mniejsza niż proporcja wstępna, wówczas podatnik może nie dokonywać korekty rocznej pod warunkiem, że kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu wynikająca z różnicy między tymi proporcjami oraz tzw. korekty wieloletniej - z wyłączeniem korekty środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość nie przekracza 15.000 zł - nie przekracza 10.000 zł.
Pojawiły się również wątpliwości czy możliwość rezygnacji z dokonywania rocznej korekty odliczonego VAT na powołanych zasadach dotyczy również podmiotów, które dokonują zakupu towarów i usług, wykorzystując je zarówno do celów wykonywanej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza i stosują ograniczenia w odliczaniu VAT poprzez prewspółczynnik. W powyższym zakresie nasze Wydawnictwo zwróciło się z zapytaniem do Ministerstwa Finansów, które w dniu 3 sierpnia 2023 r. wyjaśniło, że możliwość rezygnacji z dokonania korekty odliczonego podatku VAT, wprowadzona w ramach tzw. pakietu SLIM VAT 3, stosuje się wyłącznie w odniesieniu do proporcji ustalonej na podstawie art. 90 ustawy o VAT. Przepisy te nie znajdują natomiast zastosowania w stosunku do prewspółczynnika.
