Do naszego wydawnictwa wpłynęło pytanie od spółki, która otrzymała z urzędu gminy decyzję o umorzeniu raty podatku od nieruchomości. Spółka zapytała jak ma ująć w księgach rachunkowych wartość umorzonego podatku, jeśli podatek od nieruchomości ewidencjonuje na koncie 40 - 3 "Podatki i opłaty" i rozlicza w czasie za pomocą czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów?
Podatek od nieruchomości kwalifikuje się dla celów bilansowych do kosztów podstawowej działalności operacyjnej jednostki. Ujmuje się go w księgach rachunkowych na koncie 40 - 3 "Podatki i opłaty" lub na koncie 55 "Koszty zarządu". Co do zasady, kwota podatku od nieruchomości naliczana jest za cały rok kalendarzowy. Dlatego podatek od nieruchomości za dany rok powinien obciążać koszty tego właśnie roku, bez względu na to, kiedy zostanie zapłacony. Takie ujęcie kosztu dotyczącego podatku od nieruchomości wynika z nadrzędnych zasad rachunkowości, w tym z zasady memoriału, zasady współmierności przychodów i kosztów oraz zasady istotności.
Podatek od nieruchomości, jako koszt dotyczący przyszłych okresów sprawozdawczych, można rozliczać w czasie za pośrednictwem czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, szczególnie wtedy, gdy kwota tego podatku jest w ocenie jednostki istotna. Decyzję w sprawie sposobu ujmowania podatku od nieruchomości w księgach rachunkowych podejmuje kierownik jednostki i zapisuje w zasadach (polityce) rachunkowości.
Jak wynika z artykułu 3 ustęp 1 punkt 32 litera d ustawy o rachunkowości, koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, w tym dotyczące odpisania należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów, stanowią pozostałe koszty lub przychody operacyjne. Zobowiązanie z tytułu podatku od nieruchomości jest zobowiązaniem publicznoprawnym o charakterze kosztowym. Zatem umorzoną przez gminę ratę zobowiązania z tytułu tego podatku zalicza się w księgach rachunkowych do pozostałych przychodów operacyjnych. Nie należy więc umorzenia podatku od nieruchomości księgować na zmniejszenie kosztów podstawowej działalności operacyjnej, pomimo że wartość tego podatku obciążyła pierwotnie te koszty poprzez ujęcie ich na koncie 40 – 3 "Podatki i opłaty".
Na podstawie otrzymanej decyzji, umorzenie raty podatku od nieruchomości wskazane jest ująć w księgach rachunkowych, zapisem po stronie winien konta 22 - 3 "Pozostałe rozrachunki publicznoprawne", w korespondencji ze stroną ma konta 76 - 0 "Pozostałe przychody operacyjne".
