Do naszego wydawnictwa wpłynęło pytanie od jednostki, która wybudowała farmę fotowoltaiczną na wydzierżawionym gruncie. Pytanie dotyczyło kwestii czy dla celów bilansowych może ona taką farmę zakwalifikować do środków trwałych?
Obiekt zaliczany do środków trwałych na mocy ustawy o rachunkowości, to obiekt, który spełnia warunki z artykułu 3 ustęp 1 punkt 15 ustawy o rachunkowości. Na mocy tego przepisu przez środki trwałe rozumie się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki. Jak wynika z powyższego przepisu jednym z warunków uznania składnika majątku za środek trwały jest przeznaczenie go na własne potrzeby jednostki. Z punktu 4.24 Krajowego Standardu Rachunkowości numer 11 wynika, że środek trwały jest przeznaczony na własne potrzeby wtedy, gdy jednostka będzie go użytkowała w ramach własnej działalności operacyjnej (statutowej) o charakterze produkcyjnym, usługowym lub handlowym, albo dla celów administracyjnych. Przy czym, definiując przedmiot własnej działalności operacyjnej (statutowej), jednostka kieruje się kryteriami ekonomicznymi, a nie kryteriami formalno-prawnymi. W przypadku zatem, gdy farma fotowoltaiczna, o której mowa w pytaniu, spełnia warunki uznania za środek trwały w świetle wymienionych wyżej przepisów, jednostka, która ją wybudowała, ujmie ją w ewidencji środków trwałych.
Wartość początkową farmy fotowoltaicznej wybudowanej na cudzym gruncie jednostka ustali według faktycznie poniesionych nakładów na wykonanie tego obiektu. Nakłady te zaksięguje i rozliczy na koncie 08 „Środki trwałe w budowie”. Pod datą przekazania farmy do używania jednostka wprowadzi ją do ewidencji bilansowej i ujmie na koncie 01 „Środki trwałe”.
Przypominamy, iż środki trwałe podlegają amortyzacji. W myśl przepisów ustawy o rachunkowości, odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego. Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych. Jeżeli zatem farma fotowoltaiczna spełnia wymogi dla środków trwałych przewidziane w ustawie o rachunkowości, to będzie ona podlegała amortyzacji bilansowej w księgach jednostki, która ją wybudowała.
