Ustawa o fundacji rodzinnej wejdzie w życie z dniem 22 maja 2023 r. Ustawa ta reguluje z jednej strony organizację i funkcjonowanie tej fundacji, w tym prawa i obowiązki fundatora i beneficjenta, a z drugiej wprowadza zmiany w ustawach podatkowych związanych z opodatkowaniem fundacji rodzinnych i jej beneficjentów. Ustawodawca przesądził, że fundacja rodzinna będzie osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów.
Fundacje rodzinne będą mogły zakładać wyłącznie osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych lub kilka takich osób. Ustanowienie fundacji rodzinnej będzie wymagać złożenia stosownego oświadczenia w akcie założycielskim albo w testamencie. Konieczne będzie zachowanie formy aktu notarialnego. Fundacja rodzinna ustanawiana w testamencie będzie mogła mieć tylko jednego fundatora. Beneficjentami będą mogły być osoby fizyczne oraz organizacje pozarządowe prowadzące działalność pożytku publicznego. Beneficjentami będą moli być w szczególności członkowie rodziny fundatora czy sam fundator.
W uproszczeniu wskazać można, że fundacja rodzinna umożliwi zgromadzenie rodzinnego kapitału w ramach jednego podmiotu po to, aby zapobiec jego rozdrobnieniu. Przykładowo jeśli rodzinny biznes jest prowadzony w ramach spółki z o.o. fundator do fundacji rodzinnej wnosić będzie swoje udziały w spółce z o.o. Udziały te nie będą wchodziły do masy spadkowej w razie śmierci fundatora. W konsekwencji przy dziedziczeniu żaden ze spadkobierców nie nabędzie udziałów w spółki z o.o., lecz będzie beneficjentem fundacji rodzinnej, o ile fundator wskaże go jako beneficjenta. Rodzinny biznes dalej będzie prowadzony w ramach spółki z o.o. Przy tym jej udziałowcem będzie fundacja rodzinna. Ona otrzymywać będzie dywidendę, a następnie będzie mogła dystrybuować uzyskiwane środki zgodnie z wolą fundatora. Sama fundacja rodzinna co do zasady nie będzie mogła prowadzić działalności gospodarczej.
Fundacje rodzinne będą podlegać wpisowi do rejestru fundacji rodzinnych. Będzie go prowadzić Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Z chwilą wpisu do tego rejestru fundacja rodzinna będzie nabywać osobowość prawną. Fundacja rodzinna będzie musiała wywiązywać się z obowiązków wobec CRBR.
Fundację rodzinną trzeba będzie odróżnić od pozostałych fundacji. Przepisy omawianej ustawy stanowią, że dodatkowego oznaczenia w nazwie "Fundacja Rodzinna" oraz skrótu "F.R." będzie mogła używać tylko fundacja rodzinna. W związku z tym fundacje, które obecnie mają w nazwie określenie "fundacja rodzinna" w terminie 2 miesięcy od dnia 22 maja 2023 r. będą musiały dokonać zmiany statutu, uwzględniając wskazany zakaz co do nazwy. Na złożenie wniosku do KRS w tym zakresie będą 3 miesiące od dnia 22 maja 2023 r. Wniosek ten będzie wolny od opłat. Jeśli nie zostanie on złożony w tym terminie, sąd rejestrowy wdroży wobec fundacji postępowanie przymuszające.
